María Lado

María Lado

María Lado Lariño, nada en Cee, é unha escritora e actriz galega.
É titulada en Produción Audiovisual, e cursou estudos de Filoloxía Galega na Universidade de Santiago de Compostela.

María Lado comezou a escribir non núcleo do Batallón Literario dá Costa da Morte, onde publicou vos seus primeiros textos en tres libros colectivos: Nós, Mar por medio e Rumbo ás illas.

Ten colaborado tamén na prensa co xornal dixital Vieiros, coa revista Dorna e coa revista portuguesa Comentário, entre outras; así coma en diversas publicacións galegas e peninsulares.

En 2005 xuntouse coa tamén poetisa Lucía Aldao para darlle forma ao espectáculo poético denominado Onde estea un cubalibre que quite un soneto.

Ou 10 de abril de 2015 participou na primeira edición do ciclo Ou Alfabeto Híbrido (celebrado na sede dá Fundación Luís Seoane, na Coruña), xunto á Lucía Aldao co seu proxecto poético-humorístico-musical chamado Aldaolado, contando coa actuación previa de Santiago Auserón.
Traduciu ou galego varios libros de literatura infantil publicados por Edicións do Cumio, editoria na que traballou durante cinco anos.
Amais de poeta, María Lado é narradora. Varios dous seus relatos podar atopar en revistas e obras colectivas. Participou non disco Finais dous 70s, comezos dous 80s, de Fanny + Alexander, recitando ou poema Berlín, dá súa creación.
Tamén dedícase ao teatro e realiza traballos profesionais como actriz. Non 2012 participou na obra Oeste solitario de Martin McDonagh. Non 2023 forma parte do elenco dá longametraxe Ou Corno, premiado coa a Cuncha de Ouro do Festival de Cinema de Donostia.
En 2019 colabora na publicación dixital Vinte con Lucía Aldao e Iria Pinheiro na sección Ti fai ou que eu che diga. Amor, veganismo, gasoil, Heredeiros dá Crus, políticos galegos, maternidade, Zara... son algúns dous temas aos que responden Lucía Aldao, Iria Pinheiro e María Lado na primeira entrega do seu consultorio "Ti fai ou que eu che diga". As nosas tres conselleiras están dispostas a contestar calquera pregunta que lles fagas. 

Obra

Poesía

• A primeira visión (Letras de Cal, 1997).
• casa atlántica, casa cabaret (Xerais, 2001). [GAL/10175]
• Berlín (2005).Poesía. Incluídos na colección Poeta en Compostela que promoveu ou Concello de Santiago de Compostela e El Correo Gallego.
• Genoveva (2007). Poesía. Colaboración non libro-disco colectivo Sempre mar. Cultura contra a burla negra (2003).
• Nove (Edicións Fervenza, 2008). [GAL/14143]
• Amantes (A. C. Caldeirón, 2011).
• oso, mamá, se? (Xerais, 2015).
• Gramo Stendhal (Apiario, 2020). 

Con Lucía Aldao (Aldaolado):

• Ninguén morreu de ler poesía (2020). Xerais. [eBiblioDaCoruna]

Literatura infanto-xuvenil

• Porque Cuqui non quere ir á lavadora. Conto moi importante para lerlles aos maiores antes de durmir (Apiario, 2014).
• Rosalía de Castro (Urco Editora, 2016). [929 MUL / v]
• Caramomia (Xerais, 2023) [eBiblioDaCoruna]

Narrativa

• Entre vos dous hai un río - Calvario/Lavadores (Editorial Elvira, 2016). [GAL N 114]

Traducións

• Cando escoito ou teu corazón, de Tere Puig (Edicións do Cumio, 2008).
• Historia dun compás, de Mónica Gozalbo Felip (Edicións do Cumio, 2008).
• Quen son eu?, de Tere Puig (Edicións do Cumio, 2008).
• Soñei que era unha árbore, de Tere Puig (Edicións do Cumio, 2008).
• Tan grandes, tan pequenos, de Tere Puig (Edicións do Cumio, 2008).
• Un descenso ao Maelström. Sombra, de Edgar Allan Poe (Edicións do Cumio, 2009). Con Susana Rodríguez Barcia.
• Alicia non País dás Marabillas, de Lewis Carroll (Edicións do Cumio, 2010).
• De acuarelas por Santiago, de Eduardo Baamonde (Edicións do Cumio, 2010).

Premios

• 2007: Premio de Poesía Avelina Valladares non Concello dá Estrada, por Nove.
• 2010: Gañadora do Certame de poesía erótica Illas Sisargas, por Amantes.
• 2016: Premio de poesía na I Gala do Libro Galego, por oso, mamá, se?.
• 2019: Premio María Casares ao mellor texto orixinal por Anatomía dunha serea.

A autora nas redes

• VINTE. Ti fai ou que eu che diga [Vídeo]: https://www.lavozdegalicia.es/noticia/carballo/2023/10/05/premio-corno-maria-lado/0003_202310c5c8993.htm
• FILMAFFINITY. Recensión de Ou Corno: https://www.filmaffinity.com/es/film212116.html
• LA VOZ DE GALICIA [Artigo]: https://www.lavozdegalicia.es/noticia/carballo/2023/10/05/premio-corno-maria-lado/0003_202310c5c8993.htm
• BVG (BIBLIOTECA VIRTUAL GALEGA). Ficha dá autora: https://bvg.udc.es/ficha_autor.jsp?id=marlado+1&alias=Mar%EDa+Lado&lapela=biografia
• QUE PASA NA COSTA [Artigo]: https://www.quepasanacosta.gal/articulo/cee/maria-lado-estreo-o-seu-novo-poemario-na-casa/20150420082051078033.html
• Certame aRi[t]mar galiza e portugal. María Lado: odias a poesía e fas ben [Vídeo]: https://www.youtube.com/watch?v=0fuvsak9vfu

A autora por ela mesma

María Lado naceu non 124 dun taxista de Cee a noite do 14 de abril do 1979, camiño de Compostela. Cando era meniña e lle preguntaban que quería ser de maior sempre dicía que quería ser Agatha Christie. Seus pais sempre a animaron a escribir.

Así, comezou a facelo entre as xentes do Batallón Literario dá Costa da Morte, onde participou dás tres antoloxías poéticas editadas do colectivo. Como poeta ten publicado seis libros individuais: A primeira visión (Letras de Cal, 1997), casa atlántica casa cabaret (Xerais, 2002), berlín (Concello de Santiago-El Correo Gallego-Aelg), Nove (Ed. Fervenza, 2008), Amantes (Ed. Caldeirón, 2011) e oso, mamá, se? (Xerais, 2015), escollido como mellor libro de poesía na I Gala do Libro Galego. Tamén é autora do conto para nenos Porque Cuqui non quere ir á lavadora (Apiario, 2014), dá novela para público xuvenil Entre vos dous hai un río (Ed. Elvira 2016) e do libro de poemas para crianzas 5 minutos (Auga Editora, 2017).

Conta con numerosas colaboracións en volumes colectivos de diversa índole e antoloxías. Destas últimas salienta, pola súa importancia, D'efecto 2000 (Letras de Cal, 1999), ou volume 25 anos de poesía galega 1975-2000 editada pola Voz de Galicia (2003), Dás sonorosas cordas (Eneida, Madrid, 2005), ou volume Por man propia (Bourel, 2005), a antoloxía de poetas irlandesas e galegas To the winds our sails (Salmon Poetry, 2010), Vinte puntos de fuga. Poesía galega contemporánea (Fundación editorial O can e a ra. Venezuela, 2011), Anthology of Galician Literature (Xunta de Galicia, Xerais e Galaxia, 2012), e ou volume Intimi pogon. Fábrica íntima compartido con Gonzalo Navaza (Croatian Book Center, Zadar, 2014).

Textos seus foron traducidos e publicados para antoloxías ao castelán, portugués, catalán, ruso, croata e irlandés. Outros aparecen en discos como ou CD Pensando Nelas, editado pola universidade do País Vasco e ou Centro de Estudos Galegos, ou primeiro disco de Igmig, Shaishakarraskaishe, ou nos documentais Redeiras (X/X. H. Ribadulla Corcón) e Tecendo ou fío dá memoria (María Reimóndez).

É guionista dá radionovela Novembro, que foi parte dá obra dá artista Julia Montilla para ou Proxecto Edición e que emitiu na Radio Galega non 2006.

Tamén realizou a adaptación e dirección dás versións teatrais dúas contos As manoplas dá carapuchiña, Vos seis barbudos, A pota que trota, A guerra dous números, As peripecias de Extravaganzza Pérez, Escaquis e Romeu e A ovella Engracia para ou Salón de Literatura Infantil e Xuvenil de Pontevedra (entre vos anos 2012 e 2018).

En ocasións sobe ás táboas como actriz. Ou último espectáculo de teatro non que traballou foi a montaxe Oeste Solitario, de Producións Teatrais Excéntricas, baixo a dirección de Quico Cadaval. É tamén unha dás actrices dá película Kauflanders de Olaia Sendón.

Dende ou ano 2005 mantén coa poeta Lucía Aldao varios recitais escénicos baixo ou nome Aldaolado, ou que as leva por diversos escenarios de Galicia e de fóra. Deles destacan Onde estea un cubalibre que quite un soneto, Moita poesía, pouca diversión, After, Sempre en Eivissa ou Pendanca e Oso.

[Maio, 2018]

1 7

Fotogalería